کد مطلب:20371 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

با هواها و تمايلات نفساني چگونه مبارزه كنيم و برآن فايق آييم ؟

علماي اخلاق براي مبارزه و خنثي نمودن تمايلات و هواهاي نفساني , راه هاي مختلفه اي را پيشنهادكرده اند, از جمله .

يكي از حساس ترين مسير سالكان الي الله است كه بدون عبور از اين نقطه , راه تكامل به بن بست منتهي مي شود.

مرابطه در لغت به معناي و در اصطلاح اهل سلوك به معناي و نگران احوال خويشتن بودن است .

داراي چهار حالت يا چهار مرحله است : مشارطت , مراقبت , محاسبت و معاينت .

مشارطه آن است كه با خود عهد كند و پيمان ببندد كه در انجام وظايف كوتاهي نكرده و از دستورهاي شرع تجاوز ننمايد.

اين عهد و پيمان در صورتي مؤثر است كه هر روز تجديد شود, تا آن گاه كه به صورت ملكه در آيد. بهترين ساعات براي مشارطه صبحگاهان بعد از اداي فريضه است .

مراقبت آن است كه وقتي انسان با خود عهد پيمان بست , بايد در تمام احوال مراقب و نگران خود باشد, مبادا دراثر غفلت عهدي را كه با خدا بسته بشكند.

محاسبت , سالكان راه خدا همان طور كه در صبحگاهان با خود عهد و پيمان مي بندند كه از وظايف محوّله سرپيچي نكرده و از فرامين الهي تجاوز نكنند, ساعتي را براي محاسبه و بازنگري در اعمال روزانه در نظر مي گيرند,تا بنگرند در طول شبانه روز جند كار مثبت و چند كار منفي انجام داده اند.

آيا كارهاي مثبت بيش تر است يا خداي ناكرده كارهاي منفي ؟ و نگاه كنند كه روز گذشته اش با امروز يكي است يا تفاوت دارد؟ اگر تفاوت دارد, جنبهء خيرش بيش تر بوده يا شرش ؟

امام صادق 7فرمود: .(1)

معاينت : سالك بعد از فراغت از محاسبه و بازنگري اعمال روزانه و محاكمه و مقصر دانستن خويش , بايد ازخود انتقاد كند: چرا فلان كار زشت و قبيح را انجام دادي و فلان كار زيبا و حَسَن را ترك كردي ؟ اگر مرگ به سراغت بيايد, چه جوابي داري و با چه رويي مي خواهي در پيشگاه خدا و اولياي گرامي اسلام حاضر شوي ؟!

(پـاورقي 1.محمد باقر مجلسي , بحارالاءنوار, ج 68 ص 173 حديث 5